Jaka jest różnica między grzechem a wadą? Grzech jest jednorazowy, np. myśl, słowo, czyn, zaniedbanie dobra, przyzwolenie na zło. Wada natomiast to stała skłonność, bezsilność, która zmusza człowieka do popełniania zła.
Jaka jest zaś różnica pomiędzy uczynkiem a cnotą? Ano taka, iż dobry czyn spełniamy jednorazowo, a cnota to stała sprawność czynienia dobra szybko, łatwo, przyjemnie, bezinteresownie.
Wyróżniamy kilka rodzajów gniewu: tzw. „święty gniew „, czyli taki, który jest wykorzystywany do dobrego celu i jest w stu procentach kontrolowany; dalej zły gniew ” a więc mający niewłaściwy cel oraz całkowity brak kontroli. Brak gniewu oznacza obojętność. Dalej mamy gniew zmysłowy, który ujawnia się wtedy, gdy do głosu dochodzi uczucie. Gniew przemyślany to taki, który objawia się jako złośliwość, obraźliwość, mściwość. Etapy narastania gniewu są następujące: oburzenie na sprawcę czynu, słowa (wrzaski, kłótnie), rękoczyny. Skutkami gniewu są: zaciemnienie rozumu, brak właściwego rozróżniania dobra od zła, niszczenie miłości, okrucieństwo, sianie niepokoju.
Jak zatem opanować gniew? Przede wszystkim nie działać ani nie mówić, nie karać w gniewie, przy człowieku zagniewanym „nie dolewać oliwy do ognia „. Przydatna jest również umiejętność wypowiedzenia słowa „przepraszam ” oraz ćwiczenia łagodności. Idźmy dalej. Pragnienie posiadania jest w gruncie rzeczy dobre i pochodzi od Boga. Bogactwo w Piśmie św. jest moralnie dobre, ale nie jest dobrem największym.
Zdobywanie bogactwa zakłada pozytywne cechy charakteru człowieka. Ubóstwo zaś to umiejętność posiadania dóbr, ich gromadzenie oraz zdolność do dzielenia się nimi. Związane jest z trzema cnotami: oszczędnością, pracowitością i hojnością. Chciwość to nic innego, jak pragnienie posiadania zawsze więcej, bez przejmowania się innymi, a nawet ich kosztem. I tutaj mamy do czynienia z którymś ze zjawisk: skąpstwem, rozrzutnością lub marnotrawstwem. Skutki chciwości są następujące: niszczenie więzi międzyludzkich, obojętność wobec potrzebujących oraz wchodzenie na drogę nieuczciwości. Zazdrość wiąże się z: radością z powodu cudzego nieszczęścia, zawiścią, a więc niewłaściwym zachowaniem wobec drugiego człowieka, które prowadzi do nienawiści oraz ze smutkiem z powodu cudzego dobra. Czy w zazdrości jest coś dobrego? Jeśli jest ona opanowana, pomaga człowiekowi w podnoszeniu poziomu jego życia. Pozytywny akcent zazdrości to troska o to, aby człowiek nie uczynił krzywdy osobie, którą się kocha.
Aby wyleczyć się z zazdrości, trzeba: dziękować Bogu za to, co już mamy, doskonalić poczucie odpowiedzialności za posiadane dobra, a także zestawiać siebie z Bogiem, a nie z innym człowiekiem. Co z nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu? Dary Boga, a więc apetyt i smak służą zabezpieczeniu zdrowia i życia. Niewłaściwe ich wykorzystanie może pójść po linii: niedomiaru (np. przesadne odchudzanie, nieroztropne posty) oraz nadmiaru (obżarstwo, łakomstwo, grymaszenie, pijaństwo, narkomania i lekomania). Właściwe podejście do tych darów to: modlitwa przed i po jedzeniu, dostrzeżenie obfitości stołu oraz dążenie do cnoty umiarkowania przez post ilościowy i jakościowy.
Co z pychą? Pycha to nieuporządkowana chęć wybicia się ponad innych, nieopanowane pragnienie własnego wywyższenia, żądza zaznaczenia się za wszelką cenę, przekreślenie jakiejkolwiek zależności od innych. Pycha szatańska stanowi odmówienie podporządkowania się Bogu, człowiek pragnie być całkowicie samowystarczalny i samowładny. Pokora to postawa zależności człowieka od Boga w ramach religijno-społecznego porządku wartości. Przeciwne pokorze jest upokorzenie, czyli akt poniżenia drugiej osoby w jej własnych oczach, albo na oczach innych. A co z wiarą? Wiara zaczyna się tam, gdzie człowiek nie może do końca poznać czegoś. Wiara wiąże się na przykład z pokorą, miłością, zaufaniem, prawdą, szczerością czy nadzieją.
Marta Akuszewska
