5 rzeczy, których nie wiedzieliście o „jesiennej depresji ”
Wraz z rozpoczęciem czwartego kwartału roku, wiele osób odczuwa pogorszenie nastroju. W tym kontekście mówi się nawet o jesiennej depresji. Jak sobie poradzić z tym nieprzyjemnym stanem i czy naprawdę ma on coś wspólnego z chorobą?
Od października do marca dociera do nas kilkukrotnie mniej światła niż latem. Naukowcy dowodzą, że ten niedobór ma na nas negatywny wpływ. Może powodować problemy z koncentracją uwagi, poczucie przewlekłego zmęczenia, senność i rozdrażnienie. Jeśli objawy nawracają o tej samej porze przez kilka lat, bardzo prawdopodobna staje się diagnoza sezonowego zaburzenia nastroju (ang. seasonal affective disorder – SAD), w klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia opisanego jako jedna z odmian „epizodu depresyjnego, nieokreślonego „. Kogo dotyka ta dolegliwość i jak sobie z nią poradzić?
1. Nie wszyscy są jednakowo zagrożeni
Badania wskazują, że z powodu sezonowej choroby afektywnej cierpieć może od 4 do 6% z nas. Ĺagodniejsze objawy występują nawet u 10-20% populacji. Choć zaburzenia stwierdza się również u dzieci i młodzieży, to jednak najczęściej z ich powodu cierpią młodzi dorośli i kobiety. Różnice w zachorowalności pomiędzy płciami mogą wynosić 2:1 aż do 9:1. Innymi słowy, od 50 do 90% dotkniętych SAD stanowią panie.
2. SAD różni się od depresji
Najszersze spektrum objawów „tradycyjnej ” depresji dotyczy problemów ze snem oraz pogorszeniem apetytu. Jej jesienna odmiana przypomina raczej zachowania zwierząt przygotowujących się do hibernacji. U cierpiących na tego typu zaburzenia osób odnotowuje się zwiększone łaknienie węglowodanów w postaci słodyczy i przekąsek. Towarzyszy mu wzmożona senność. Oczywistą różnicą jest także cykliczność występowania. SAD diagnozuje się w przypadku powtórzenia się objawów 2-3 sezony z rzędu. Zazwyczaj symptomy samoczynnie ustępują wraz z nadejściem wiosny.
3. Zaburzenia sezonowe występują również latem
Choć nie jest to tak częste, w gorącym klimacie występuje „letnia depresja „. Nie wiąże się ona z nadmiarem światła, ale z upałem i ekstremalnie wysoką wilgotnością. Podczas gdy w wariancie zimowym objawy obejmują melancholię i drażliwość, w przypadku „równikowej ” odmiany skutkiem jest podwyższony poziom zdenerwowania, prowadzący do nagłych i trudnych do opanowania wybuchów agresji.
4. SAD da się leczyć
Sezonowe zaburzenia nastroju można leczyć. W przypadku lekkich objawów, nie mających destrukcyjnego wpływu na codziennie funkcjonowanie, skuteczną metodą jest fototerapia. ” Lampy używane w leczeniu tej dolegliwości emitują strumień odpowiadający parametrom naturalnego światła charakterystycznego dla najjaśniejszej pory dnia. Dzięki zwiększonej zawartości niebieskiej wiązki w spektrum, wstrzymywana jest synteza melatoniny ” hormonu odpowiedzialnego za wprowadzenie organizmu w stan odprężenia i snu ” mówi Maciej Gronert, projektant oświetlania TRILUX Polska. Badania dowodzą, że w przypadku 50-80% osób korzystających z tej metody wystąpiła całkowita remisja objawów. W ekstremalnych przypadkach konieczna może być kuracja farmakologiczna oraz psychoterapia.
5. Fototerapia pomaga również na co dzień
Co ciekawe, rozwiązania wykorzystujące te same mechanizmy co fototerapia są używane także w celu regulacji rytmu dobowego w biznesie oraz zastosowaniach medycznych. ” Na rynku dostępne są systemy z dynamiczną regulacją oświetlenia ” mówi Maciej Gronert. ” Lampa dopasowuje temperaturę barwową i natężenie emitowanego światła do wzorców rytmu biologicznego ludzkiego organizmu. Specjalnie zaprojektowany do tego celu moduł operuje światłem w temperaturze od 3 000 (ciepłe, zbliżone do światła zachodzącego słońca) do 6 500 K (stymulujące, zimne światło). Dzięki temu oprawa jest w stanie oddziaływać na organizm użytkownika, wydłużając okres aktywności w ciągu dnia. Z drugiej strony, emitując ciepłe, wieczorne światło uspokaja i wprowadza w relaksujący nastrój ” dodaje projektant oświetlenia w firmie TRILUX Polska. Tego typu rozwiązania wykorzystywane są w zachodnich szpitalach celem przyspieszenia procesu rekonwalescencji oraz w nowoczesnych zakładach, w których dąży się do poprawy koncentracji pracowników. Wraz z dalszymi pozytywnymi zmianami na rynku LED nie jest jednak wykluczone upowszechnienie podobnych urządzeń w zastosowaniach domowych.